Çember, bir düzlem üzerindeki sabit bir noktadan belirli bir uzaklıkta bulunan noktaların kümesidir. Bu noktaya da çemberin merkezi denir ve uzaklığı da çap olarak adlandırılır.
Matematiksel olarak, bir çemberin çevresi, çapının pi sayısı ile çarpımıdır. Yani, çemberin çevresi = π x çapı şeklinde formüle edilir.
Çemberler, geometrinin birçok alanında kullanılır. Örneğin, yuvarlak şekillerin, dairelerin ve silindirlerin çevreleri, çemberlerle hesaplanır. Ayrıca, çemberler matematiksel eğrilerin ve geometrik şekillerin çiziminde de kullanılır.
Çember ayrıca, sembolik olarak bir bütünlük, süreklilik ve sonsuzluğu ifade eder. Bu nedenle, kültürel ve sembolik anlamlarda da kullanılır. Örneğin, çember sembolü, birliği, döngüyü ve sürekli akışı ifade etmek için birçok kültürde kullanılmaktadır.
Çember geometrik şekiller arasında yer alan ve en çok kullanılan şekillerden birisidir. Bir nokta referans alınarak çizilen kapalı eğriye çember denilmektedir. Merkez noktasından çepere çizilen doğrular ise yarıçaptır. Bu doğruların uzunluğu yarıçap uzunluğu olarak tanımlanır. Yarıçapı bulmak için çember üzerinde bir nokta belirleyin ve bu noktayı bir doğru çizerek merkez noktasına birleştirin. Bir yüzey üzerinde alınan bir noktadan eşit uzunlukta çizilen kapalı eğriye çember denir.
Çemberin tam ortasından alınan noktaya çemberin merkezi denilir. Merkez ‘M’ harfi ile gösterilir. Merkezden geçen ve çemberin üzerindeki iki noktayı birleştiren doğru parçasına çap denir. ‘R’ harfi ile gösterilir. Merkez ve çember üzerindeki nokta arasındaki doğru parçasına ise yarıçap denilir ve ‘r’ harfi ile gösterilir.
Ç9AP BİLİNİYORSA YARIÇAPIN HESAPLANMASI
- Bir çemberin çapı merkezden kenara doğru çizilen düz bir doğru olarak ifade edilir. Çap düz bir çizgidir ve çemberi iki eşit parçaya böler. Yarıçap, çemberin yarısını ifade eder. Yarıçapın iki katı da çemberin çapını tanımlar. Çap için kullanılan kısaltma “R” iken yarıçap için kullanılan kısaltma da “r” ile ifade edilir. R=2r’dir. Yine aynı formülden r=R/2 olarak tanımlanır.
- 2 Yarıçapı bulabilmek için çapı 2’ye bölün. Eğer size çemberin çapı verilmişse yarıçapı bulmak için yapmanız gereken tek şey çapı 2’ye bölmektir. Örneğin bir çemberin çapı 4 olarak verilmişse ve yarıçapı öğrenilmek isteniyorsa bu durumda yarıçap 4/2 ya da 2’ye eşit olur.
ÇEVRE BİLİNİYORSA YARIÇAPIN HESAPLANMASI
- Bir dairenin çevresini bulmak için kullanılan formülü hatırlayın. Çemberin çevresi etrafındaki mesafeyi ifade eder. Bunu daha farklı şekilde düşünecek olursak, bir çemberi bir noktada kesin ve gergin olacak bir şekilde çizgiyi uzatın. İşte buradaki doğrunun uzunluğu çemberin çevresini ifade eder. “r” yarıçap olmak üzere bir çemberin çevresinin uzunluğu “Ç=2πr” dir. π sayısı pi veya 3.14159… şeklinde ifade edilir. Çemberin çevresi kullanılarak yarıçapı hesaplanmak istenirse “r= Ç/2π” formülü kullanılmalıdır. π sayısı 22/7 olarak ifade edilse de genelde 3.14 olarak alınmaktadır. Bu konuda öğretmeniniz farklı değerler kullanmanızı isterse vermiş olduğu değerler üzerinden işlem yapılabilir.
- Yarıçapı hesaplamak için çevreyi kullanın. Çevreyi kullanarak yarıçapın hesaplanması için öncelikle 2π bulunmalıdır. π=3.14 olarak kabul edilirse bu durumda 2π=6.28 olarak bulunur. Şimdi çevre 2π değerine bölünür. Örneğin bir çemberin çevresi 15 ise bu durumda yarıçapı r=Ç/2π = 15/6.28 = 2.39 olarak bulunur.
ALAN BİLİNİYORSA YARIÇAP HESAPLANMASI
- Bir dairenin alanı formülünü hatırlayın. Bir daire alanı A = πr2 olarak tanımlanır. Biz r açısından bu formülü düzeltilmesinde, bu olur: r = √ (A / π) (“r pi bölü Alan karekökünü eşittir”).
- Formül içine alan takın. Örneğin, dairenin alanı 21 In2 diyelim; biz formülün içine bu değeri taktığınızda, biz olsun: r = √ (21 / π).
- π (3.14) ile bölgeyi bölün. 21 / 3,14 = 6,69.
- Bu sayının karekökünü bulmak için hesap makinesi kullanın. Sonuç, çemberin yarıçapı olacak. Bizim örneğimizde, = 2.59 √6.69, bizim dairenin yarıçapı.