Enzim Nedir?
Enzim, çoğunlukla protein yapısında olan, doğal olarak sadece canlılar tarafından sentezlenebilen biyolojik katalizörlerdir.Enzimler, canlı hücreler tarafından genetik kontrol altında hücre içinde sentez edilen organik katalizörlerdir.
Kataliz deyimi, Yunanca’da, kimyasal reaksiyonlarda etkili olan, reaksiyonu hızlandıran ve kolaylaştıran anlamında kullanılmaktadır. Biyolojik olaylarda ise katalizör olma özelliğinde olan maddelere enzim adı verilmiştir. Genel olarak enzimler belirli maddeler arasındaki belirli reaksiyonları katalize eder.
Besin öğeleri vücutta enzimlerin yardımıyla kullanılır ve tepkimeler sonucu vücut yapısına dönüşür. Yaşamsal olayları tümü enzim gerektirir.
Enzimler nükleik asitlerden DNA (deoksiribonükleik asit) denetiminde sentezlenir. DNA yapısındaki küçük bir değişiklik bazı enzimlerin sentezlenmemesine veya bozuk sentezlenmesine neden olur. Bozuk sentezlenen enzim ise etkinlik gösteremez ve vücut çalışmasında çeşitli sorunlara neden olur.
Enzimler olmazsa vücut canlılığım sürdüremez.
Sindirim, solunum, büyüme, kas kasılması, fotosentez vb. daha birçok fiziksel ve kimyasal olayların oluşumunda enzimler rol oynar.
Enzimin Yapısı ve Enzimin Özellikleri Nelerdir?
Enzimin Yapısı ve Enzimin Özellikleri:
- Bazı enzimler yalnız proteinden oluşmuştur. Fakat çoğunluğunda yapı ve görev bakımından farklı olan “apoenzim” ve “koenzim/kofaktör” olarak adlandınlan iki ayrı grup bulunur.
- Apoenzim, enzimin özgünlüğünü (spesifikliğini) yani sadece özel bir reaksiyonu katalize etme ve başka bir reaksiyonda görev yapma özelliğini sağlayan kısmıdır. Protein yapısındadır. Isı ile kolayca “denatüre” (proteinin doğal özelliğinin kaybolması) olur.
- Koenzim (kofaktör), enzimin yardımcı ve etkin biçimidir. Tek başına etkili değildir. Etkinlik gösterebilmesi için apoenzime ihtiyaç duyar. Organik ya da inorganik maddelerden meydana gelmiştir. En önemli yardımcı enzimler vitaminlerdir. Eğer bir koenzim apoenzime kolay ayrılmayacak bir şekilde sıkıca bağlı ise o zaman koenzime “prostetik grup” adı verilir.
- NOT:Apoenzim ile koenzimin birlikte oluşturduğu gruba tam enzim anlamına gelen haloenzim ( aktif enzim) denir.
- Enzimler reaksiyonu başlatmaz, hızlandırır.
- Enzimler protein yapılı oldukları için yüksek sıcaklıkta yapıları bozulur (denatüre olurlar). Sıcaklık tekrar eski haline getirilirse bile, enzim çalışmaz.
- Enzimler hem hücre içinde hem de hücre dışında çalışabilir. Saprofit canlıların faaliyeti sırasında sindirim enzimleri hücre dışında etkinlik gösterir. İnsanlar yedikleri besinleri sindirim boşluğunda (hücre dışı) sindirir.
- Enzimlerin hepsi suda çözünür. Bu da onlara difüzyon kolaylığı sağlar.
- Bir kimyasal tepkimenin başlayabilmesi için gerekli olan enerjiye aktivasyon enerjisi denir. Katalizörler aktivasyon enerjisini düşüren maddelerdir. Canlı sistemlerdeki katalizörlere enzim denir.
