Gulam Sistemi Nedir?
Gulam Nedir?
Gulam (Gulam Sistemi), eski İslam devletlerinde kölelerden oluşan ve asıl görevi hükümdarı (yöneticiyi) korumak olan askeri birliklere verilen addır.
Türk-İslam dönemindeki ilk örnekleri Karahanlılar döneminde görülmüştür.
Gulam Sistemi Ne Demek?
Gulam Sistemi, İslam devletlerinde kölelerden oluşan ve hükümdarı ya da padişahı korumakla görevli olan askeri birliklerden oluşan daha sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda kapıkulu askerleri olarak devam etmiş olan sistemdir.
Nizam-ül Mülk’ün yazmış olduğu Siyasetname adlı kitapta gulamların çeşitli eğitim aşamalarından söz edilmiştir. Gulam sistemi toplamda 7 aşamadan oluşurdu. Ancak Nizam-ül Mülk eğitim sisteminin içeriğine neredeyse hiç değinmemiştir. Her aşamanın kendine has eğitim çeşitleri vardı.
Gulam sistemi nedir dediğimizde özellikle bir yaş sınırı yoktur. Asıl önemli olan beceri ve sadakatti. Çünkü güven unsuru çok önemliydi. Gulamların başarısı aynı zamanda hükümdarın yani sahiplerinin başarısı ile orantılıdır.
- Askeri ve Yönetimsel Köken: Gulamlar, genellikle savaş esirlerinden veya çocuk yaşta ailelerinden alınıp özel olarak eğitilen kişilerden oluşurdu.
- Askeri ve İdari Görevler: Gulam sistemi, özellikle Abbasiler döneminde askeri ve idari görevlerde kullanılmıştır. Gulamlar, ordu komutanlığı, valilik, vezirlik gibi önemli görevlere gelebiliyorlardı.
- Eğitim ve Statü: Gulamlar, dil, din, savaş sanatları ve diğer alanlarda kapsamlı bir eğitimden geçirilirdi. Sahiplerine olan bağlılıkları ve yetenekleri sayesinde toplumda belirli bir statüye sahip olabilirlerdi.
- Hukuki Statü: Gulamlar, efendilerinin malı olarak kabul edilmekle birlikte, kölelerden farklı olarak bazı haklara da sahiptiler. Örneğin; evlenme, mal edinme gibi hakları olabiliyordu.
- Özgürlük İmkanı: Gulam, efendisinin ölümü veya özgür bırakılması durumunda özgürlüğüne kavuşabilirdi. Hatta tarihte birçok gulam, toplumda önemli mevkilere yükselerek siyasi ve askeri alanda büyük başarılara imza atmıştır.
Gulam Sisteminin Amacı Nedir?
Gulam sistemin amacı devlet içindeki azınlık kesimleri yönetime ve askeriyeye dahil ederek devlete olan bağlılıklarını artırmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
Gulam Sisteminin Özellikleri Nelerdir?
Gulam sisteminin kendine has özellikleri vardır. İşte bu özellikler:
Gulam Sisteminin Özellikleri:
- Osmanlılar’daki Devşirme Sistemine benzer ancak biraz daha farklıdır.
- Gulam Sisteminde köleler kullanılır, öncelikle alınan köleler azad edilir yani özgürleştirilir, daha sonra savaş eğitimleri almaya başlarlar.
- Gulam Askerleri, Eğitimlerini bitirdikten sonra asker olarak tayin edilirler ve savaşta kullanılırlar.
- Gulam Sisteminde kazanılan topraklardaki köleler Osmanlı donanmasına katılmış olurlar ve asker sayısı korunmuş olur.
Gulam sistemi ile devşirme sistemi arasındaki benzer ve farklı yönler nelerdir?
Türk – İslam devletlerinde uygulanan “Gulam sistemi” nde bu sisteme dahil edilecek küçük yaştaki çocuklar çoğunluğu Türklerden oluşan çocuklardır. Satın alma veya savaşlarda esir alma yoluyla toplanarak sadece askeri alanda eğitilirlerdi.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde kullanılan “Devşirme sistemi” nde ise sadece Hristiyan kökenli çocuklar savaş veya köle pazarlarından toplanarak eğitilmiş, eğitilen bu kişiler arasından seçilenler askeri ve idari alanlarda faaliyet göstermiştir.