İç Salgı Bezleri Nelerdir? İç Salgı Bezlerinin Özellikleri ve İç Salgı Bezlerinin Görevleri Nelerdir?
İç Salgı Bezleri Nelerdir?
Sistemler, organizmanın sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Sistemleri oluşturan doku ve organlar bulunmaktadır. Doku ve organlar vücut içinde dengeyi meydana getirmektedir. Endokrin sistem de canlı organizmanın sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır.
Endokrin sistemde iç salgı bezleri doku ve organların yardımıyla kan yoluyla vücut iç dengesini sağlamakta görev alırlar. Endokrin sisteminin amacı; insanların büyüme ve gelişme faaliyetlerini sürdürmektir. Bu nedenle endokrin sisteminin sağlığının korunması için sağlıklı beslenmeli ve vücut sağlığı korunmalıdır.
İç salgı bezleri isimleri:
- Hipofiz bezi
- Tiroit bezi
- Böbrek üstü bezi
- Pankreas
- Eşeysel bezler
İç salgı bezleri; beslenme, büyüme, gelişme, üreme, solunum, heyecan, korku, uyku gibi yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşmesini sağlarlar. Endokrin sistemin sağlıklı bir şekilde faaliyetlerine devam edebilmesi için sağlıklı beslenme ve düzenli spor faaliyetlerinin yapılması gerekir.
Vücudun iç dengesinin sağlanmasında kan oldukça önemlidir. Kanın temizlenmesi, kan sıvısının önemli doku ve organları dolaşması ve gerekli mineralleri taşıyarak doku ve organların beslemesini ve çalışmasını sağlarlar. Dolayısıyla Hormonlar da kan yoluyla taşınmakta ve iç dengenin oluşmasını sağlamaktadır. İnsanların kanı, insan vücudundaki her şeyin düzgün çalışması için gerekli olan yakıt gibidir.
İnsan vücudundaki İç salgı bezleri bebeklikten başlayarak ihtiyarlık dönemine kadar çalışmaya devam eder. İhtiyarlık döneminde bazı salgı bezleri işlevselliğini kaybeder. Böylece vücutta aksaklıklar meydana gelir.
İç Salgı Bezleri Nedir?
İç salgı bezleri, vücudumuzdaki sistemlerin sağlıklı çalışmasını, denetlenmesini ve düzenlenmesinde sinir sistemine yardımcı olurlar. İç salgı bezleri bu görevlerini yerine getirirken yavaş ve uzun süreli olarak gerçekleştirir. Vücudumuzdaki İç salgı bezlerinin ürettiği özel yapılı salgılara ise hormon denir. Hormonlar organların çalışmasını düzenler.
İç Salgı Bezlerinin Görevleri ve Özellikleri Nelerdir?
Hormonlar:
- Hücrelerdeki golgi organelinde sentezlenir.
- Her hormonun kimyasal yapısı birbirinden farklıdır ve farklı etkilere sahiptir.
- Her hormon vücutta belli bir süre görev yapar.
- Hormonlar kan yoluyla vücutta dağılır ve belli hedef yapılarına ulaşarak onları uyarır.
- Görevi biten hormonlar parçalanarak vücuttan uzaklaştırılır.
Hipofiz Bezi:
Kafatası içinde beynin alt kısmında yer alır. Hipofiz Bezi, sinir sistemi ile bağlantısı olan en önemli iç salgı bezidir.
- Hipofiz Bezi, İç salgı bezi ile sinir sistemi arasındaki uyumu sağlayan bezdir.
- Diğer iç salgı bezlerinin çalışmasını kontrol eder.
- Büyüme hormonunu salgılar. Büyüme hormonu vücudun yaşla orantılı olarak büyümesini sağlar.
- Büyüme hormonu eğer normalden yani olması gerektiğinden fazla salgılandığında devliğe, az salgılandığında ise cüceliğe neden olur.
Tiroit Bezi:
Boyunda gırtlağın hemen üzerinde yer alır. Üzerinde çok sayıda kan damarı vardır.
- Tiroksin adı verilen hormonu salgılar.
Tiroksin: Vücut hücrelerindeki oksijenli solunumun hızlanmasını uyarır. Tiroksin hormonu, büyüme, gelişme, ve vücudumuzdaki kimyasal olayların düzenlenmesinde büyük bir rol oynar.
Vücuda yetersiz iyot alınması durumunda, tiroit bezi şişerek guatr hastalığının oluşmasına neden olur.
Böbrek Üstü Bezi:
Böbreklerin üstünde bulunan bir çift bezdir. Böbreğin yapısı ile bir ilişkisi yoktur. Adrenalin isimli hormonu salgılar.
Adrenalin: Vücuttaki genel metabolizmanın hızlanmasını sağlar. Korku, coşku, heyecan ve öfke anında metabolizmayı hızlandırır. Adrenalin hormonunun etkisiyle solunum, dolaşım, boşaltım olaylarının vücuttaki hızı da artar.
Pankreas: Karın boşluğunda, midenin altında bulunan bir organdır. Pankreas Vücutta, Hem iç hem de dış salgı bezi olarak görev yapar. Sindirim kanalına enzim ve kana da hormon salgılar. Pankreasın Ürettiği hormonlar vücuttaki kan şekerinin belli bir seviyede kalmasını sağlar.
Glukagon: Kas ve karaciğerde depolanan şekerin sindirilerek kana geçmesini sağlayan hormondur. Böylece kandaki şeker oranının artmasına neden olur. Uzun süreli açlık durumunda veya uzun yapılan sportif etkinlik sonucu kandaki glukagon miktarı artar.
İnsülin: Vücuttaki Kanda bulunan şekerin fazlasının kas ve karaciğere geçerek depolanmasını düzenler. Böylece kandaki şeker oranının düşmesine neden olur. Yemekten sonra kandaki insülin miktarı artabilir.
Eşeysel Bezler:
Eşeysel Bezler, Ergenlik döneminden sonra aktif hale geçen özel salgı bezlerine verilen isimdir. Erkek ve dişi bireylerde farklı hormon salgılanmasında görev alırlar. Erkek insan vücudunda eşey bezi ismine testisler, dişi insan vücudunda yer alan eşey bezi ise yumurtalıklardır.
Yumurtalık: Salgıladığı hormonlarla ergenlik döneminde dişilere özgü özelliklerin oluşmasını sağlayan eşeysel bezdir. Dişi üreme hücresi olan yumurtaların üretilmesini sağlar.
Testis: Salgıladığı hormonlarla ergenlik döneminde erkeklere özgü özelliklerin oluşmasını sağlayan eşeysel bezdir. Erkek üreme hücresi olan spermlerin üretilmesini sağlar.