Kükürt nedir? Kükürtün Özellikleri Nelerdir? Kükürt nerelerde kullanılır? Kükürtün kullanım alanları nelerdir? Kükürt nerelerde çıkar?
Kükürt Nedir?
Kükürt, doğada yaygın olarak bulunan ve genellikle sarı renkte olan kimyevi bir elementtir. Kimyada element sembolü “S” olup çok eski zamandankardan beri bilinen elementlerden biridir ve 16A grubunda (oksijen grubu) yer alır .
Eski çağlardan beri bilinen (Tekvin Kitabında “ateş taşı” olarak geçer) kükürt, bir element olarak ilk kez 1777’de Antoine Laurent Lavoisier tarafından tanımlandı.
Kükürt, bolluk bakımından dünyadaki elementler arasında dokuzuncu sırada bulunur ve sülfürler, sülfatlar ve doğal kükürt halinde yer kabuğunun yaklaşık yüzde 0,06’sını oluşturur.
Kükürt, Oksijen ve silisyumdan sonra minerallerde en çok bulunan elementtir.
Kükürtün Özellikleri Nelerdir?
- Sembolü: S
- Atom Numarası: 16
- Atom Ağırlığı: 32,066
- Elemet serisi: Ametal
- Maddenin Hali: Katı
- Görünümü: Limon sarısı
- Halkalı olan molekül 8 atom içerir.
- Periyodik cetvelde IVA (16A) grubunda bulunur.
- 2-, 4+ ve 6+ değerliklerini alabilir.
- Oksijensiz bileşiklerinde kararlı olup daima 2- değerliklidir.
- Reaksiyon verme kabiliyeti oldukça iyi olup soygazlar hariç diğer elementlerin hepsi ile reaksiyon verir.
Kükürtün Kullanım Alanları:
- İlkçağlarda kükürt, mikrop öldürücü veya dezenfektan, ilaç, çamaşırları ağartan bir madde ve özellikle de dinsel törenlerde bir tütsü maddesi olarak kullanılmıştır.
- Romalılar zamanında kükürtten yangın çıkaracak bir silah olarak yararlanmak için kükürdü katran, reçine veya ziftle karıştırdılar. Ama ortaçağda barutun bulunmasıyla kükürt, çok kullanılan ve yerini başka maddenin alamayacağı, temel bir hammadde haline geldi.
- Dünyada kullanılan tüm kükürtlerin % 80-85’i sülfürikasitten oluşturulur. Bunun % 80’i (toplam kükürt tüketiminin yaklaşık % 60’ı) gübrelerin, özellikle de fosfat gübrelerinin üretiminde kullanılır.
- Kükürt elementi; lastik, kimya, kağıt, boya, petrol ve demir çelik sanayisinde de yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
- Kükürt, gübreyi destekleyici bir madde olarak da kullanılmaktadır.
- En sonunda kükürt 18. ve 19. yüzyıllarda bir mineral hammaddesi olarak önem kazandı. Sülfürikasidin ucuz ve çok yönlü kullanılan bir asit olduğu anlaşılınca, özellikle 19. yüzyılın başlarında kimya endüstrisinin gelişmesini ilk dönemlerinde kimyada kısa sürede en çok kullanılan asitlerden biri durumuna geldi. Bu nedenle, kimya endüstrisinde kükürt, kömür, kireç ve sofra tuzunun yanı sıra başlıca temel hammaddelerden biri niteliğini kazandı.
Kükürt nerelerde çıkar?
Kükürt, Türkiye’de üretiminin büyük bölümü ETİBANK’a ait Keçiborlu (Isparta) kükürt işletmesi tarafından karşılanmaktadır. Ülkede bu yatak dışında Diyadin (Ağrı) Sarayköy(Denizli) Van, Nevşehir, Balıkesir ve Batı Anadolu’da dağınık olarak bulunan 500.000 ton düşük tenörlü kükürt rezervi vardır. Ancak kükürt üretimi yurt içi talebini karşılayamamakta yurt dışından kükürt alınmaktadır.
Volkanik kökenli kükürt bütün dünyada yaygın olarak bulunur. Tortul çökellerde bulunan kükürde ise özellikle ABD’nin Teksas ve Louisiana kıyı bölgelerinde çok rastlanır. Kömür, petrol ve doğal gaz, kükürt bileşikleri içerir. Pirit (demir disülfür), galen (kurşun sülfür), zincifre (cıva sülfür), sfalerit (çinko sülfür) ve kalkopirit bakır-demir sülfür) gibi sülfürler ile jips (kalsiyum sülfat) ve barit gibi sülfatlar da kükürt içeren önemli mineraller arasındadır.