Mıknatıs Nedir?
Manyetik kutup özelliğine sahip, demir-nikel-kobalt gibi metalleri çekebilen fiziki maddeye “MIKNATIS” denir. Bunun karşılıklı uçları manyetik çekme ve itme kuvvetlerinin merkezidir. İki uca, mıknatısın iki kutbu da denir. N (Norh-Kuzey) ve S (South-Güney) kutuplarından oluşur. 2 mıknatıs birbirine yakınlaştırıldığında aynı kutuplar birbirini iter, zıt kutuplar birbirini çeker.
Mıknatıs bir cismin yüzeyinde veya içinde bulunan elektrik akımının etkisiyle ortaya çıkan bir magnetik alandır. Bu alan, mıknatısın etrafındaki metal cisimlere çekim kuvveti uygulayarak metal parçalarının mıknatısın yüzeyine veya içine çekilmesine yol açar.
Manyetik kutup özelliğine sahip, demir-nikel-kobalt gibi metalleri çekebilen fiziki maddeye “MIKNATIS” denir. “U” şeklinde bükülmüş bir metal parçasından meydana gelir. Bunun karşılıklı uçları manyetik çekme ve itme kuvvetlerinin merkezidir. İki uca, mıknatısın iki kutbu da denir.
Mıknatıslar, metal parçalarının yerine koyulması ve bir araya getirilmesi gereken yapıların inşasında, çeşitli makine ve aletlerin çalışmasında, elektrikli cihazların üretiminde ve birçok alanda kullanılır. Mıknatıslar, demir, nikel ve kobalttan yapılmış olabileceği gibi, sıradan demir dışında bileşenler içeren karışımlardan da yapılabilir.
Mıknatısın Kullanım Alanları
Mıknatıslar birçok farklı alanda kullanılır. Örneğin:
- Feldspat temizleme ( Mika ve oksitli mineral ayrımı. )
- Kil temizleme ( Demirli minerallerin ayrımı. )
- Cam kumu temizleme ( Demir minerallerinin ayrımı. )
- Yüksek kaliteli kuvars temizleme
- Manyezit zenginleştirme ( Serpatin ve demirli bileşiklerin ayrımı )
- Artıklardan metal kazanımı
- Sahil ve Mineral kumlarının değerlendirilmesi ( İlmenit ve manyetik mineral ayrımı )
- Kireç taşı ve dolamit temizleme
- Döküm kumlarının temizlenmesi
- Refrakter kalsine malzemelerinin temizlenmesi ( Tenör yükseltme )
- Bor zenginleştirme ( Demirli içerikler, kil, arsenik ve mika uzaklaştırılması )
- Kromit zenginleştirme
- Boksit (Tenör yükseltme)
- Magnetik zenginleştirme
- Atıklardan metal ayrımı
- Ahşap, plastik, gıda v.b. sektörlerde istenmeyen metallerin ayrılmasında
- Sıvılar içindeki demir bileşiklerinin ayrılmasında
- Ağır ortamlarda oluşturulan ağır ortamın geri kazanılmasında
- Dökümden gelen metalin ayrımında
- Seramik ve Cam sektöründe hammadde ve ara ürünlerde demir ve bileşiklerinin ayrılmasında
- Öğütülmüş endüstriyel hammaddelerin ve gıda ürünlerinin prosess sırasında demir kirliliklerinin ayrımında kullanılır.
- Yüksek alan şiddetli magnetik çubuklar, seramik, cam, gıda, plastik, madeni yağ, boyalar, kuru ve sıvı ortamlarda demir ve diğer magnetik metallerin tutulmasını sağlar.
Bunun dışında mıknatısların kullanıldığı alanları şu şekilde sınıflandırmak mümkündür.
- Elektrikli cihazların üretiminde: Bu cihazların içinde bulunan motorların çalışması için mıknatıslar kullanılır. Örneğin, buzdolabı motorları, elektrikli fırınlar, bulaşık makineleri gibi.
- İnşaat ve metal işleme sektörlerinde: Mıknatıslar, metal parçalarının yerine koyulması ve bir araya getirilmesi gereken yapıların inşasında kullanılır. Örneğin, demir çelik konstrüksiyonların inşasında, metal parçaların yerine koyulmasında ve bir araya getirilmesinde mıknatıslar kullanılır.
- Sağlık sektöründe: Mıknatıslar, MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) cihazlarında kullanılır. Bu cihazlar, vücudun iç yapısını görüntülemek için kullanılır ve mıknatıslar sayesinde vücudun içindeki metal parçaların yerleri belirlenir.
- Eğitim ve bilimde: Mıknatıslar, öğrencilerin magnetik alanları anlamalarını ve deneyler yapmalarını sağlar. Örneğin, bir mıknatısın etrafındaki metal parçaların hareketlerini gösterir ve bu sayede öğrenciler magnetik alanların nasıl etkilediğini anlar.
- Çeşitli makine ve aletlerin çalışmasında: Örneğin, elektrikli süpürgelerde, elektrikli el aletlerinde ve kalıp makinelerinde mıknatıslar kullanılır.
- Diğer alanlar: Mıknatıslar, telefon kulaklıklarında, e-kitap okuyucularda, ses sistemlerinde ve birçok diğer elektronik cihazda da kullanılır.