Mondros Ateşkes Antlaşması Nedir ve Ne Zaman İmzalanmıştır? Mondros Ateşkes Antlaşması’nın maddeleri nelerdir? Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemi Nedir?
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI NEDİR? (30 EKİM 1918)
Mondros Ateşkes Antlaşması, 30 Ekim 1918 yılında Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay ile, İtilaf Devletleri adına İngiliz Amirali Calthorpe arasında Yunanistan’ın Limni Adasında Mondros Limanında Agamemnon Zırhlısında imzalanan ve 25 madden oluşan antlaşmadır.
Mondros Ateşkes Antlaşması, 1.Dünya Savaşı’nı bitirmek amacıyla yenildi sayılan Osmanlı Devleti ve kazanan İtilaf Devletleri arasında imzalanmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu savaşı kaybetmiş sayıldı.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Nedenleri:
- Wilson İlkeleri’ne güvenilmesi.
- Bulgaristan’ın I.Dünya Savaşı’ndan çekilmesi ve Almanya ile Osmanlı Devleti arasındaki bağlantının kopması.
- Ahmet İzzet Paşa Kabinesinin İtilaf Devletleri’nden ateşkes yapılmasını istemesi
- Osmanlı’nın savaşacak asker ve silahının azalması
- Güney cephelerinde yenilgilerin olması ve o bölgedeki savaşların kaybedilmesi
- Savaş taraftarı olan İttihat ve Terakki Partisinin ülkeyi terk etmesi sonucunda başa barış isteyen Hürriyet ve İtilaf Fırkasının gelmesi.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemi:
1- Osmanlı kâğıt üzerinde siyasi olarak ve hukuken var olmasına rağmen fiilen sona ermiştir.
2- Mondros Ateşkes Antlaşması’yla Orduların terhis edişmesi ve ordudaki silahların teslimi direnişi önlemeyi amaçlanmıştır. Ancak Türk halkı Kuva-i Milliye adı verilen birlikler ile direnişe başlamıştır.
3- Demir yolları, tüneller ve geçitler gibi stratejik noktalar işgal edilerek direnişçilerin yardımlaşmaları önlenmek istenmiştir.
4- Haberleşme araçlarına el konulmuş böylece işgalin yurt ve dünya kamuoyuna duyurulması önlenmek istenmiştir.
5- 7. madde ile işgallerin olması kolaylaşması ve hukuki bir dayanak sağlanmıştır.
6- 24. madde ile Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti kurulması amaçlanmış ve 24. maddede yer alan 6 il antlaşmada Ermeni vilayetleri olarak yazılmıştır.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın maddeleri:
Mondros Ateşkes Antlaşması, 30 Ekim 1918de imzalamış ve 25 maddeden oluşmuştur.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Maddeleri:
1- Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının açılması, Karadeniz’e serbestçe geçişin temini ve Çanakkale ve Karadeniz istihkamlarının İtilaf Devletleri tarafından işgali sağlanacaktır.
2- Osmanlı sularındaki bütün torpil tarlaları ile torpido ve kovan mevzilerinin yerleri gösterilecek ve bunları taramak ve kaldırmak için yardım edilecektir.
3- Karadeniz’deki torpiller hakkında bilgi verilecektir.
4- İtilaf Devletlerinin bütün esirleri ile Ermeni esirleri kayıtsız şartsız İstanbul’da teslim olunacaktır.
5- Hudutların korunması ve iç asayişin temini dışında, Osmanlı ordusu derhal terhis edilecektir.
6- Osmanlı harp gemileri teslim olup, gösterilecek Osmanlı limanlarında gözaltında bulundurulacaktır.
7- İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.
8- Osmanlı demiryollarından İtilaf Devletleri istifade edecekler ve Osmanlı ticaret gemileri onların hizmetinde bulundurulacaktır.
9- İtilaf Devletleri, Osmanlı tersane ve limanlarındaki vasıtalardan istifade sağlayacaktır.
10-Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacaktır.
11- İran içlerinde ve Kafkasya’da bulunan Osmanlı kuvvetleri, işgal ettikleri yerlerden geri çekilecekler.
12- Hükümet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir.
13- Askeri, ticari ve denizle ilgili madde ve malzemelerin tahribi önlenecektir.
14- İtilaf Devletleri kömür, mazot ve yağ maddelerini Türkiye’den temin edeceklerdir. (Bu maddelerden hiç biri ihraç olunmayacaktır.)
15- Bütün demiryolları, İtilaf Devletlerin zabıtası tarafından kontrol altına alınacaktır.
16- Hicaz, Asir, Yemen, Suriye ve Irak’taki kuvvetler en yakın İtilaf Devletlerinin kumandanlarına teslim olunacaktır.
17- Trablus ve Bingazi’deki Osmanlı subayları en yakın İtalyan garnizonuna teslim olacaktır.
18- Trablus ve Bingazi’de Osmanlı işgali altında bulunan limanlar İtalyanlara teslim olunacaktır.
19- Asker ve sivil Alman ve Avusturya uyruğu, bir ay zarfında Osmanlı topraklarını terk edeceklerdir.
20- Gerek askeri teçhizatın teslimine, gerek Osmanlı Ordusunun terhisine ve gerekse nakil vasıtalarının İtilaf Devletlerine teslimine dair verilecek herhangi bir emir, derhal yerine getirilecektir.
21- İtilaf Devletleri adına bir üye, iaşe nezaretinde çalışacak bu devletlerin ihtiyaçlarını temin edecek ve isteyeceği her bilgi kendisine verilecektir.
22- Osmanlı harp esirleri, İtilaf Devletlerinin nezdinde kalacaktır.
23- Osmanlı Hükümeti, merkezi devletlerle bütün ilişkilerini kesecektir.
24-Altı vilayet adı verilen yerlerde bir kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkını İtilaf Devletleri haiz bulunacaktır.
25-Müttefiklerle Osmanlı Devleti arasındaki savaş, 1918 yılı Ekim ayının 31 günü mahalli saat ile öğle zamanı sona erecektir.