Besin piramidi, insanların hayatlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebillmesi ve bir düzen oluşturabilmesi için günlük olarak hangi besinlerin alınması gerektiğine dair bilgiler içeren piramit şeklinde olan şemaya besin piramidi denir.
Ülkemizde toplumumuza göre oluşturulmuş ve kabul görmüş bir besin piramidi olsa da dünya genelindeki ülkelere baktığımızda neredeyse her ülkede kabul gören farklı bir besin piramidinin olduğunu görmekteyiz. Bu durum tamamen ülkesel bazda olmakla beraber insanların beslenme alışkanlıklarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır.
Özellikle farklı coğrafi bölgelerdeki farklı coğrafi etkiler insanların tüketmiş olduğu besinlerin değişmesine neden olmaktadır. Bu durum da doğal olarak besin piramidini etkilemekte ve besin piramidinde çeşitli değişikliklerin meydana gelmesine sebep olmaktadır.
Ülkemizde genelde kabul gören besin piramidi şeması yonca modeli besin piramididir.
Besin piramidini oluşturan gruplar, ekmek ve tahıl grubu, sebze ve meyve grubu, süt grubu, et ve bakliyat grubu ve yağ grubu dur.
Beslenme ve diyet uzmanları bu besin piramidinde yer alan besinleri kendilerine referans alarak insanlara bir beslenme düzeni oluşturmakta ve bu sayede sağlıklı bir şekilde beslenmelerini sağlamayı hedeflemeye çalışmaktadır.
Besin Piramidinde Yer Alan Gruplar Nelerdir?
Besin Piramidinde Yer Alan Gruplar; Sebze Grubu, Tahıl Grubu, Süt Grubu, Yağ Grubu, Et ve Bakliyat Grubudur.
Ekmek ve Tahıl Grubu: Beslenme Piramidinin en altında yer alan Tahıl grubunda yer alan besinler çinko, demir, folik asit ve protein gibi maddeler bakımından oldukça zengindir. Bu gruptaki besinlerin çok büyük bir kısmı karbonhidrattır. Özellikle kepeği alınmamış tahıllar ve bulgur B grubu vitaminlerinden oldukça zengindir. Tam buğday ve bulgurla yapılmış besinler oldukça sağlıklıdır. Dolayısıyla besin piramidinde en büyük alanı tahıl grubu kapsar.
Tahıl Grubu Besinleri: Buğday, mısır, pirinç, un, ekmek, makarna, bulgur vb.
Sebze ve Meyve Grubu: Sebze ve Meyve Gubunda yer alan besinler b2, a, b, c vitamini bakımından zengindirler. Bu vitaminler ve mineraller bir kişinin günlük ihtiyaç duyduğu vitaminler ve mineraller olduğundan dolayı sebze ve meyve grubu mutlaka her gün tüketilmesi gereken besin grupları arasında yer almaktadır.
Süt Grubu: Süt grubunda yer alan besinler protein içerdikleri için insan vücudunda kemik gelişimi için oldukça önemlidir. Dondurma, tereyağı, krema, süt, peynir, ayran ve kefir gibi süt içeren ürünler hem gelişim çağındaki çocukların hem de yetişkin bireylerin tüketmesi gereken besinler arasında yer almaktadır.
Et ve Bakliyat Grubu: Et ve Bakliyat Grubu zengin protein içeriğine sahip olduğundan dolayı, balık, beyaz et ve kırmızı et bol miktarda tüketilmesi gereken besinlerdir. Ayrıca bakliyat grubunda yer alan besinler de oldukça yüksek oranda protein içerirler. Dolayısıyla İskelet ve kas sistemimizi güçlendirnek için mutlaka et ve bakliyat grubunda yer alan besinlerin tüketilmesi gerekir.
Yağ Grubu: Beslenme sırasında en çok dikkat edilmesi gereken besin grubu yağ grubudur. Bu grupta yer alan besinlerin çok fazla tüketilmesi hâlinde insan sağlığını tehdit edecek nitelik taşıdığını bilinmektedir. Yağ grubunda yer alan besinlerin tümüyle terk edilmesi gerekmemektedir; çünkü yağ grubunda yer alan besinlerin de insan sağlığı açısından pek çok faydası vardır. Ancak aşırı veya fazla tüketim insan sağlığı için zararlıdır.
Besin Piramidi Nasıl Yapılır?
Besin piramidi maketi yapmak için aşağıdaki gibi bir şekli kartona çizip keserek gerekli kısımlara ilgili çeşitli gıdaların resimlerini yapıştırarak besin piramidi maketi yapabilirsiniz.