İnsanlar sosyal gruplar yani bir topluluk halinde yaşayan canlılardır. Bu toplulukların uyması gereken kurallara ise toplumsal yasa denmektedir.
Toplumsal Yasa Nedir?
Toplumsal yasa, toplumda düzeni ve istikrarı sağlamak için oluşturulmuş, yazılı veya yazılı olmayan kurallardır. Bu kurallar, toplumdaki bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini ve davranışlarını düzenler. Toplumsal yasalar, gelenekler, görenekler, ahlak kuralları ve dini kurallar gibi farklı kaynaklardan oluşabilir.
Toplumsal yasaların temel amacı;
- Toplumda düzeni ve istikrarı sağlamak
- Bireylerin haklarını ve özgürlüklerini korumak
- Toplumsal dayanışmayı ve birlikteliği güçlendirmek
- Suç ve ahlaksızlığı önlemek
- Toplumsal gelişmeyi ve ilerlemeyi teşvik etmek
Toplumsal Yasalara Örnekler
- Gelenekler ve Görenekler: Toplumda uzun yıllardır uygulanan ve kuşaktan kuşağa aktarılan kurallardır. Örneğin, bayramlarda büyüklerin ellerini öpmek, düğünlerde ve cenazelerde belirli ritüelleri uygulamak.
- Ahlak Kuralları: Doğru ve yanlış olarak kabul edilen davranışları belirleyen kurallardır. Örneğin, yalan söylememek, hırsızlık yapmamak, başkalarına saygı göstermek.
- Dini Kurallar: Dini inançlara dayalı olarak belirlenmiş kurallardır. Örneğin, namaz kılmak, oruç tutmak, zekat vermek.
- Yazılı Olmayan Kurallar: Toplumda genel olarak kabul görmüş ve uygulanan, ancak resmi olarak yazılı hale getirilmemiş kurallardır. Örneğin, sıra beklemek, toplu taşımada yaşlılara ve engellilere yer vermek.
- Yazılı Kurallar: Anayasa, kanunlar ve yönetmelikler gibi resmi olarak kabul edilmiş ve yazılı hale getirilmiş kurallardır. Bu kurallar, toplumda uyulması zorunlu olan kurallardır.
Toplumsal yasalar, zamanla değişebilir ve yeni yasalar eklenebilir. Bu değişimler, toplumdaki ihtiyaç ve değerlerin değişmesine bağlı olarak gerçekleşir.
Önemli Notlar:
- Toplumsal yasalar, tüm toplumlarda aynı değildir. Farklı toplumlarda farklı toplumsal yasalar bulunur.
- Toplumsal yasaların uygulanması, toplumdaki bireylerin bilinç düzeyine ve bu yasalara olan saygısına bağlıdır.
- Toplumsal yasalar, toplumun gelişmesi ve ilerlemesi için önemli bir rol oynar.
Kuran-ı Kerim’de Toplumsal Yasalar
- “Onlar yeryüzünde gezip kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğuna bakmazlar mı?” – Fâtır suresi, 44. ayet
- “Her toplumun (belirli) bir eceli vardır. Ecelleri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilirler ve ne de bir an öne alabilirler.” – A’râf Suresi 34. Ayet
- “(Öyle) Bir fitneden sakının ki aranızdan yalnız haksızlık edenlere erişmekle kalmaz (hepinize erişir).” – Enfâl Suresi 25. Ayet
