Türkü Nedir? Türküler kaça ayrılır?

Türkü Nedir?

Türk halk müziğinin en tanınmış türüdür. Klasik müzikteki şarkının karşılığıdır. Güfteleri genellikle hece vezniyle yazılmıştır.
Çoğunlukla gelişigüzel bir söz yığınından İbarettir. Çok defa 4 mısralı güftelerin yanı sıra, 5’ten 12’ye kadar mısralı türküler de vardır. Anadolu ve Rumeli türkülerinde en çok Uşşak, Hüseyni, Karcığar, Muhayyer, Hicaz, Gerdaniye, Beyati, Eviç ve Çargah makamları görülür. Türkülerin büyük bir kısmının bestecileri ve şairleri meçhuldür.

Bu arada Mustafa Çavuş, Dede Efendi, Şakir Ağa gibi klasik bestecilerimiz de türküler bestelemişlerdir. Gerek Anadolu, gerekse Rumeli türküleri parlak ve başarılı müzik parçaları olarak kabul edilir. Türk halk edebiyatı nazım şekli ve türüdür. Ezgisi yönüyle diğer halk şiiri türlerinden ayrılır. Türküler genellikle anonimdir. İsimleri bilinen saz şairlerinin söyledikleri de giderek halka mal olmuş ve bunlar da anonimleşme eğilimine girmiştir.


Türkü’ler kaça ayrılır?

Türküler 3’e ayrılmaktadır.

1-) Ezgilerine göre türküler: 

Ezgilerine göre türkülerde kendi içerisinde 2’ye ayrılır.

a- Kırık havalar: Usullü ezgilerdir. Alt türleri; türkü (genelde tüm kırık havalar için, özelde diğer türlerin dışında kalanlar için kullanılır), deyiş, koşma, semah, tatyan, barana, zeybek, horon, halay, bar, bengi, sallama, güvende, oyun havası, karşılama, ağırlama, peşrev, teke zortlatması, gakgili havası, dımıdan, zil havası, fingil havası’dır.

b- Uzun havalar: Usulsüz ezgilerdir. Alt türleri; uzun hava (diğer türlere girmeyenler için kullanılır), barak, bozlak, gurbet havası, yas havası, tecnis, boğaz havası, elagözlü, maya, hoyrat, divan, yol havası, yayla havası, mugam’dır. Ayrıca gazeller de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde halk arasında söylenmektedir.

2-) Konularına göre türküler: 

Ninniler ve çocuk türküleri, tabiat üzerine türküler, aşk türküleri, kahramanlık türküleri, askerlik türküleri, tören türküleri, iş türküleri, acıklı olaylarla ilgili türküler, güldürücü türküler, karşılıklı söylenen türküler, oyun türküleri, ağıtlar.

3-) Yapılarına göre türküler: 

Yapılarına göre türküler’de kendi içerisinde 2’ye ayrılır.
Mani kıt’alarından kurulu türküler: Birbirleriyle ilgili konularda söylenmiş manilerin sıralanarak ezgiyle okunmasından meydana gelir.

Dörtlüklerle kurulu türküler: Dörtlüklerle kurulu türküler adı üstünde dörtlüklerden oluşan türkülerdir.bu tür türküler de Anonim’dir.

Türküler Nasıl Oluşmuştur?

Kültürlerin kendilerine özgü değerleri vardır. İnsanlar tarihleri boyunca atalarının kendilerine bıraktıklarını korumuş gelecek nesillere taşımışlardır. Bu unsurlardan birisi kültürel değerlerinin artmış olmasıdır. Kendi kültürel değerleri olan yemekleri, sanatları, türküleri, oyunları, ahlak kuralları, örf ve adetleri, çeşitli bilgileri geleceğe taşımışlardır.

Toplumdaki örf ve adetleri bilerek gelenek ve göreneklerinden hareket etmişlerdir. Bu unsurlardan yola çıkarak kültürel değerlerine sahip çıkmanın önemine varmışlardır. Türküler bunlar arasında sözlü eserlerden olarak tarihte insanların yaşadıklarını anlatanlardır.

Türküler her konuda yazılabilmektedir. Türk kültüründe türkülere baktığımızda aşk, savaş, dostluk gibi konuları ele aldığını fark edebiliyoruz. Çeşitli konularla gündeme gelerek insanlara sunulduğunu anlayabiliriz. O dönemlerde insanlar sevdiklerine kavuşamayarak aşk acısı çektikleri olmuştur. Türküler ağırlıklı olarak bu konular üzerine yazılarak kendisini göstermiştir. Çanakkale Türküsü tarihimizin en önemli türküsü olarak düşmana karşı direniş ve mücadelemizi anlatmaktadır. Türk askerinin içinde bulunduğu en zorlu dönemlerde düşmana karşı göğüs gererek mücadele ettiğine şahit olabiliriz.

Türküler yazıldığı dönemin önemli olaylarını da ele alabilmektedir. Çanakkale savaşının olduğu yıllarda Türküler savaşlar ve çekilen zorluklar üzerine yazılmıştır.