Genel Bakış
Boğaz ağrısı, boğazın ağrısı veya tahrişidir. Yutkunma genellikle ağrıyı daha kötü hissettirir. Boğaz ağrısının en yaygın nedeni, soğuk algınlığı veya grip gibi viral bir enfeksiyondur. Viral bir enfeksiyondan kaynaklanan boğaz ağrısı kendiliğinden geçer.
Beta mikrobu boğaz ağrısı olarak da bilinen streptokok enfeksiyonu, daha az yaygın bir boğaz ağrısı türüdür. Bakterilerden kaynaklanır. Beta mikrobu boğaz ağrısı antibiyotik tedavisi gerektirir.
Boğaz ağrısının daha az yaygın diğer nedenleri de vardır. Bu durumlar daha fazla tedavi gerektirebilir.
Boğaz ağrısının belirtileri, nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Belirtiler şunları içerebilir:
Belirtiler
- Boğazda ağrı veya kaşıntı hissi.
- Yutkunma veya konuşma sırasında daha kötü hissedilen ağrı.
- Yutkunmada zorluk.
- Boyun veya çene bölgesinde hassas, şişmiş lenf bezleri.
- Şişmiş, kızarmış bademcikler.
- Bademcikler üzerinde beyaz lekeler veya iltihap.
- Kısık ya da boğuk bir ses.
Boğaz Anatomisi
Boğaz, şu bölümleri içerir:
- Yemek borusu (özofagus olarak da adlandırılır),
- Soluk borusu (trakea olarak da adlandırılır),
- Ses kutusu (larinks olarak da adlandırılır),
- Bademcikler,
Eğer bir enfeksiyon boğaz ağrısına sebep oluyorsa, belirtiler ayrıca şunları içerebilir:
- Ateş,
- Öksürük,
- Burun akıntısı,
- Hapşırma,
- Vücut ağrıları,
- Baş ağrısı.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Sabah bir şey içtikten sonra boğaz ağrısı geçmiyorsa, çocuğunuzu bir sağlık uzmanına götürün. Bu öneri Amerikan Pediatri Akademisi’nden alınmıştır.
Aşağıdaki ciddi belirtiler varsa çocuğunuz için derhal tıbbi yardım alın:
- Nefes almakta zorluk,
- Yutkunamama,
- Yutkunamamaya bağlı olabilecek olağan dışı salya akıntısı.
Eğer yetişkinseniz ve boğaz ağrısına aşağıdaki sorunlardan herhangi biri eşlik ediyorsa bir sağlık uzmanına görünün. Bu öneriler Amerikan Otolarengoloji — Baş ve Boyun Cerrahisi Akademisi’nden alınmıştır:
- Bir haftadan uzun süren şiddetli boğaz ağrısı,
- Yutkunamama,
- Nefes almakta zorluk,
- Ağız açmada zorluk,
- Eklem ağrısı,
- Kulak ağrısı,
- Döküntü,
- 38.3°C (101°F) üzeri yüksek ateş,
- Kanlı balgam,
- Tekrarlayan boğaz ağrıları,
- Boyunda bir kitle,
- İki haftadan uzun süren ses kısıklığı,
- Boyun veya yüzde şişlik.
Nedenler
Soğuk algınlığı ve grip gibi virüsler, boğaz ağrılarının çoğuna neden olur. Daha nadir olarak, bakteriyel enfeksiyonlar da boğaz ağrısına sebep olabilir.
Viral enfeksiyonlar
Birçok viral hastalık boğaz ağrısına neden olabilir, örneğin:
- Soğuk algınlığı,
- Grip (influenza olarak da adlandırılır),
- Mono (mononükleoz olarak da adlandırılır),
- Kızamık,
- Suçiçeği,
- Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19),
- Krup (sert, havlama tarzı bir öksürüklere yol açan yaygın bir çocuk hastalığı).
Bakteriyel enfeksiyonlar
Birçok bakteriyel enfeksiyon boğaz ağrısına neden olabilir. Boğaz ağrısına en sık neden olan bakteri, Streptococcus pyogenes, yani grup A streptokoktur. Bu bakteri beta mikrobu boğaz ağrısına ve diğer hastalıklara neden olur. Beta mikrobu boğaz ağrısı genellikle okul çağındaki çocuklarda ve gençlerde daha yaygındır.
Diğer Nedenler
Boğaz ağrısının diğer nedenleri şunlar olabilir:
- Alerjiler: Küf, toz, polen ya da köpek, kedi gibi tüylü hayvanların dökülen deri parçacıklarına (pet dander olarak da bilinir) karşı alerjik tepkiler boğaz ağrısına yol açabilir. Burun ve boğazın arkasına akan birikmiş mukus (postnazal damla olarak da adlandırılır) boğaz ağrısını kötüleştirebilir.
- Kuruluk: Kapalı ortam havası boğazı sert ve kaşıntılı hissettirebilir. Ağızdan nefes almak da kuru ve ağrılı bir boğaza neden olabilir. Sürekli tıkalı bir burun ağızdan nefes almayı zorlayabilir.
- Tahriş edici maddeler: İç ve dış ortamdaki hava kirliliği boğazın sürekli ağrımasına neden olabilir. Buna tütün dumanı, kimyasallar, toz, polen ve küf gibi maddeler dahildir. Tütün çiğnemek, alkol içmek ve baharatlı yiyecekler yemek de boğazı tahriş edebilir.
- Kas gerilmesi: Bağırmak, yüksek sesle konuşmak veya uzun süre dinlenmeden konuşmak boğazdaki kasları zorlayabilir.
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD): GERD, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasına neden olur.
GERD’nin diğer belirtileri arasında mide ekşimesi, ses kısıklığı, mide içeriğinin yemek borusuna geri gelmesi ve boğazda bir yumru hissi olabilir.
- HIV enfeksiyonu: HIV enfeksiyonu sonrasında, boğaz ağrısı ve grip benzeri belirtiler görülebilir. HIV pozitif bir kişinin sürekli boğaz ağrısı veya tekrar eden boğaz ağrıları olabilir.
- Tümörler: Boğaz, dil veya ses kutusundaki (larinks olarak da adlandırılır) kanserli tümörler boğaz ağrısına neden olabilir. Diğer belirtiler arasında ses kısıklığı, yutkunma zorluğu, gürültülü nefes alma, boyunda bir kitle ve kanlı balgam olabilir.
Nadir olarak, enfekte olmuş bir doku alanı (apse olarak adlandırılır) veya yutkunma sırasında soluk borusunu kapatan kapakçığın (epiglot olarak adlandırılır) şişmesi boğaz ağrısına neden olabilir. Bu durumlar hava yolunu tıkayarak acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
Risk Faktörleri
Herkes boğaz ağrısı yaşayabilir. Ancak bazı durumlar, boğaz ağrısına yakalanma olasılığını artırabilir. Bu durumlar şunlardır:
- Tütün dumanına maruz kalmak: Sigara içmek ve pasif içicilik, boğazı tahriş edebilir. Tütün ürünlerini kullanmak, ağız, boğaz ve ses kutusu kanseri riskini de artırır.
- Alerjiler: Mevsimsel alerjilere veya diğer alerjik tepkilere sahip kişiler, boğaz ağrısına daha yatkındır.
- Kimyasal maddelere maruz kalmak: Fosil yakıtların yanmasından kaynaklanan ve havaya karışan küçük parçacıklar, ev temizleyicileri gibi kimyasal maddeler boğazda tahrişe neden olabilir.
- Sık sık sinüs enfeksiyonları geçirmek: Burundan boğaza akan mukus, boğazı tahriş edebilir veya enfeksiyon yayılmasına yol açabilir.
- Başkalarına yakın olmak: Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, insanların bir arada bulunduğu yerlerde kolayca yayılabilir. Buna çocuk bakım merkezleri, sınıflar, ofisler, arenalar ve uçaklar dahildir.
- Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sistemi düşük olan kişiler, diğer insanlara göre her türlü enfeksiyona daha yatkındır. Bağışıklık sisteminin zayıflamasının yaygın nedenleri arasında HIV, diyabet, steroid veya kemoterapi ilaçları ile tedavi, stres, yorgunluk ve kötü beslenme yer alır.
Korunma Yolları
Boğaz ağrısını önlemenin en iyi yolu, buna neden olan mikroplardan kaçınmak ve temizlik kurallarına dikkat etmektir. Aşağıdaki önerileri uygulayın ve çocuklara da öğretin:
- Ellerinizi sık sık ve iyi bir şekilde yıkayın. Özellikle tuvaletten sonra, yemeklerden önce ve sonra, hapşırma veya öksürme sonrasında en az 20 saniye yıkayın.
- Yüzünüze dokunmaktan kaçının. Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmayın.
- Yiyecekleri, bardakları veya çatal, bıçak, kaşık gibi mutfak eşyalarını paylaşmayın.
- Hapşırırken veya öksürürken bir mendil kullanın ve ardından mendili atın. Daha sonra ellerinizi yıkayın. Mendil yoksa dirseğinize hapşırın.
- El temizleyicileri kullanın. Alkol bazlı el dezenfektanları ile su ve sabun bulunmadığında ellerinizi temizleyin.
- Halka açık telefonlara veya su çeşmelerine ağızla dokunmaktan kaçının.
- Telefonları, kapı kollarını, ışık düğmelerini, kumandaları ve bilgisayar klavyelerini sık sık temizleyin ve dezenfekte edin. Seyahat sırasında otel odasındaki telefonları, ışık düğmelerini ve kumandaları temizleyin.
- Hasta olan veya semptom gösteren kişilerden uzak durun.