Mantarlar, doğada geniş bir yayılıma sahip olan özel organizmalar grubudur. Hem tıbbi hem de besin açısından önemli olan mantarlar, kendine özgü özellikleriyle dikkat çeker.
Mantar Nedir?
Mantarlar, mantarlar aleminde (Fungi) sınıflandırılan ökaryotik organizmalardır. Bitkilerden ve hayvanlardan farklı bir krallıkta yer alırlar. Mantarlar, hif adı verilen ince iplikçiklerden oluşan miselyum adı verilen bir yapıya sahiptir. Besinlerini çürümüş bitki ve organik madde üzerinde parazit veya saprofit olarak elde ederler.
Şapkalı Mantarlar: Ormanlarda, bahçelerde bulunur. Sap ve şapka olmak üzere iki kısımdan oluşur. İnce, ipliksi bir yapıya sahiptir. Sapın toprakla birleştiği yerden besinleri alır.
Küf Mantarları: Uzun süre açıkta bırakılan yiyecekler üzerinde hızla çoğalarak bir örtü oluştururlar. Küflü yiyeceklerin tadı ve kokusu değişir. Bu yiyecekleri yememeliyiz. Peynir küfünden penisilin adı verilen ilaç yapılır.
Maya Mantarları: Hamurun mayalanması ve peynir yapımında rol oynayan mantarlardır. Bir miktar hamur mayasını ılık su ve şekerle karıştırdığımızda maya kabarmaya başlar. Çünkü şekeri besin olarak kullanan mantarlar hızla çoğalır. Bu sırada gaz kabarcıkları çıkar. Maya mantarları uygun sıcaklık ve besin olan ortamlarda canlılık özelliği gösteri.Maya kuru iken yaşamsal faaliyetlerini sürdüremez.
Hastalık Yapan Mantarlar: Bebeklerin ağzında pamukçuk denilen hastalığın nedeni bir mantardır. El ve ayaklarda kaşıntı ile başlayıp çatlaklara ve kanamalara neden olan mantar hastalığına mantarlar sebep olur. Saçkıran hastalığında da mantarlar rol oynar.
Kültür Mantarları: İnsanlar gerekli besin (gübre) ve nemi sağlayarak şapkalı mantar üretirler. Bunlara kültür mantarı denir. Son yıllarda ülkemizde kültür mantarı üretiminde büyük bir artış vardır.
Mantarların Yararları
- Şapkalı mantarlar E vitamini açısından zengindir. Besin olarak kullanılır.
- Ekmek ve pasta yapılırken hamurun mayalanmasını sağlar.
- Peynir yapımında kullanılır.
- Peynir küfünden penisilin denilen antibiyotik elde edilir.
Mantarların Zararları
- Bazı şapkalı mantarlar insanların zehirlenmesine neden olur.
- El ve ayaklarda kaşıntıya, saçkıran ve pamukçuk hastalıklarına neden olur.
- Yiyeceklerin küflenmesine neden olur.
- Buğday, mısır, asma gibi bitkilerde hastalıklara neden olur.