Devşirme Sistemi Nedir?
Devşirme Sistemi; Osmanlı Devleti’nin ihtiyaç duyduğu askeri insan kaynağını sağlamak amacıyla özellikle Rumeli ve Balkanlarda fethettiği Hristiyan topraklardan topladığı genç ve yetenekli çocukları sıkı bir eğitime tabii tutarak asker ve yönetici olarak yetiştirdiği sisteme devşirme sistemi adı verilmektedir.
Osmanlı Devletinde devşirme sistemi sayesinde himaye altına alınacak çocuklar seçilirken çoğunlukla genç, yetenekli ve dikkat çekmeyecek çocuklar seçilirdi, bu seçimi yaparken de bir evin tek erkek çocuğu olmaması şartı aranıyordu yani bir evde sadece 1 erkek çocuk varsa o çocuk devşirme sistemine alınmazdı.
Devşirme Sistemi ile alınan kişiler Yeniçeri ocağı ve Bostancı Ocağı’nın temelini oluştururdu. Öncelikle fethedilen bölgelerdeki yabancı ailelerin çocuklarından meydana geliyordu. Yani Rumeli ve Balkanlardaki yabancı ailelerin çocuklarının ortalama 1/5’i alınıyor; eğer alınan çocuk güçlü ve dövüşe yatkınsa askeri eğitime alınırdı ancak devlet işlerine yetenekli ve eğitime daha yatkınsa ise eğitim için saraya alınırlardı.
Osmanlı Devleti tarihi boyunca göreve gelen neredeyse bütün büyük komutanlar, devlet adamları ve vezirler devşirme sistemi ile bulundukları görevlere gelmiş devlet yöneticileri ya da asker olmuşlardır.
Devşirme Sistemi ne zaman oluşturuldu? Devşirme sistemini ilk uygulayan padişah Kimdir?
Çelebi Mehmet (Mehmet Çelebi) zamanında (1413-1421) Kapıkulu ocaklarının ihtiyacını karşılamak için savaş esirlerinin yerine, Osmanlı topraklarında yaşayan Hristiyan halklardan genç yaştaki çocukların toplanması yoluna gidildi. Böylece devşirme sistemi ortaya çıkmıştır. Bu durumun ortaya çıkmasında Fetret devri ve sonrasında yaşanan sorunlar nedeniyle yeterli sayıda esir sağlayacak askeri başarının mevcut olamaması etkili olmuş olabilir. Ancak savaş esirlerinden yararlanma yolu tamamıyla terkedilmemiştir. Savaş esirlerinin Acemi Ocağı’na alınması azaltılmıştır.
Dolayısıyla 2. Murad döneminde (1421-1451) bazı kanunlar çıkarılarak devşirme sistemi belli başlı kurallara bağlandı ve geliştirildi. Devşirme Sistemi, İlk dönemlerde daha çok Yunan ve Arnavut kökenliler arasında uygulanmıştır. Daha sonra tüm Balkan halklarından ve Anadolu’da yaşayan Hristiyan kişilerin çocuklarındanda çocuklar devşirilmeye başlanmıştır.
Devşirme Sisteminin Amaçları Nelerdir?
Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti’nin ortaya koyduğu bir sistem olarak bilinmektedir. Osmanlı Devleti’nin ordularının teşkilat yapısını kuvvetlendirici bir etki oluşturması yoluyla bu yolun tercih edilmesi söz konusu olmuştur. Devşirme sistemi birçok etkiyle gerçekleştirilmektedir.
Devşirme sistemi sayesinde fethedilen yerlerdeki gayrimüslim tebanın evlatlarının İslam ile tanıştırılması ve İslam’a hizmet etmesi sağlanmış böylece de güvenliğin sağlanması da gerçekleştirilmiştir.
Devşirme sisteminin amaçları:
- Devşirme sistemi sayesinde İslam’ın yayılması sağlanır.
- Devşirme sistemi sayesinde asker sayısında artış söz konusu olur.
- Devşirme sistemi sayesinde güçlü bir ordu kurulmuş olur.
- Devşirme sistemi sayesinde fethedilen yerlerin korunması ve güvenliğin sağlanması söz konusu olmaktadır.